အေမး။
မိဘၾသဇာ မနာခံ၊ မိဘကို ေတာ္လွန္ၿပီး ရန္သူကဲ့သို႔ ျပဳက်င့္ေသာသားသမီး (ေခြးႏွင့္တူေသာ သားသမီး၊ သြာႏုတၱ သားသမီး) သည္ မိဘ၏အေမြကို ဆက္ခံခြင့္ရွိသလား။
အေျဖ။
မိဘ၏အေမြကို မဆက္ခံႏုိင္။

[မျမေမ ႏွင့္ ေမာင္ဘထြန္း၊ ၂ အယ္ဘီအာရ္၊ ၂၂၄]

အေမး။
မိခင္ျဖစ္သူသည္ သားသမီးသံုးေယာက္အား လယ္ေျမမ်ားကို စာခ်ဳပ္ျပဳလုပ္၍ ေပးသည္။ စာခ်ဳပ္တြင္ ေပးသူ မိခင္ ေသဆံုးေသာအခါ အတည္ျဖစ္ေစရမည္ဟု ပါရွိသည္။ ယင္းေပးကမ္းျခင္းသည္ အတည္ျဖစ္သလား။
အေျဖ။
စာခ်ဳပ္တြင္ ေပးသူမိခင္ ေသဆံုးေသာအခါ အတည္ျဖစ္ရန္ဆိုေသာ စည္းကမ္းခ်က္တစ္ခု ပါရွိသည္။ ထိုစာခ်ဳပ္သည္ အေပးဟန္ေဆာင္၍ ေသတမ္းစာ ေရးျခင္းမွ်ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပ်က္ျပယ္သည္။

[မသင္းၿမိဳင္ ႏွင့္ ေမာင္ႀကီး၊ ၁ ရန္ကုန္ ၃၅၁]

အေမး။
ဦးေရႊသည္ အလုပ္သြားရန္အတြက္ ဘတ္စ္ကားေစာင့္ေနရာ အလိုအေလ်ာက္ မူးေမ့က်သြားသျဖင့္ အနီးအနားမွ လူမ်ားက ေဆး႐ံုသို႔ တင္ပို႔ခဲ့သည္။ မၾကာမီပင္ ဦးေရႊသည္ ေဆး႐ံုတြင္ပင္ ေသဆံုးသည္။ အလုပ္သမားေလ်ာ္ေၾကး ရႏုိင္သလား။
အေျဖ။
ဦးေရႊသည္ အလုပ္ခြင္တြင္ ေသဆံုးျခင္းမဟုတ္၊ အလုပ္ခြင္တြင္ ထိခုိက္ဒဏ္ရာေၾကာင့္ ေသဆံုးျခင္းမဟုတ္။ အလုပ္သမားေလ်ာ္ေၾကး မရႏိုင္။

[၁၉၇၄၊ တရားမအေထြေထြအယူခံမႈအမွတ္-၁]

အေမး။
ဦးမင္းလြင္သည္ မတင္လွႏွင့္ အိမ္ေထာင္မျပဳမီ အသက္အာမခံေပၚလစီကို ျပည္ေထာင္စု အာမခံစနစ္အဖြဲ႔မွ ထုတ္ယူခဲ့သည္။ ေပၚလစီမွ ရသင့္ေငြမ်ားကို မိခင္ေဒၚေဂါက္၊ အစ္မ ႏွင့္ တူေတာ္သူတို႔အားေပးရန္ စည္းကမ္းႏွင့္အညီ လႊဲခဲ့သည္။
ဦးမင္းလြင္ ေသဆံုးေသာအခါ ဇနီး မတင္လွ ႏွင့္ မိခင္ ေဒၚေဂါက္၊ အစ္မႏွင့္ တူတို႔ တစ္ဖက္စီ သူရသင့္၊ ငါရသင့္ အမႈျဖစ္ပြားေသာ္ မည္သည့္ဖက္က ရမည္နည္း။
အေျဖ။
ျပည္ေထာင္စု အာမခံစနစ္အဖြဲ႔ အက္ဥပေဒသည္ အထူးဥပေဒျဖစ္၍ အထူးဥပေဒစည္းကမ္းမ်ားသည္ ဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒကို လႊမ္းမိုးျခင္းေၾကာင့္ အသက္အာမခံေပၚလစီ အက်ိဳးခံစားခြင့္ကို ယင္းဥပေဒအရ သတ္မွတ္ထားသည့္ မိခင္ ေဒၚေဂါက္၊ အစ္မ ႏွင့္ တူ တို႔က အႏုိင္ရသည္။

[မတင္လွ ႏွင့္ ေဒၚေဂါက္၊ ၁၉၆၉၊ ျမန္မာႏိုင္ငံစီရင္ထံုး၊ စာ ၁၀၇]

အေမး။
အေႂကြးဆပ္ေစရန္အလို႔ငွာ အတင္းအၾကပ္ ျပဳလုပ္ရန္ အႀကံျဖင့္ ၿမီရွင္သည္ ၿမီစား၏ ေရႊ႕ေျပာင္းႏို္င္ေသာ ပစၥည္းကို ၎၏ လက္ရွိမွ ယူလွ်င္ အျပစ္ျဖစ္သလား။
အေျဖ။
အေႂကြးဆပ္ေစရန္ အလို႔ငွာ အတင္းအၾကပ္ ျပဳလုပ္ရန္အႀကံျဖင့္ ၿမီရွင္သည္ ၿမီစား၏ ေရႊ႕ေျပာင္းႏုိင္ေသာပစၥည္းကို ၎၏ လက္ရွိမွ ယူလွ်င္ ခိုးမႈက်ဴးလြန္သည္။

[၁၈၉၇-၀၁၊ အထက္ျမန္မာျပည္စီရင္ထံုး၊ အတြဲ ၁၊ ၃၃၉]

အေမး။
ဥပေဒႏွင့္အညီ မဟုတ္ဘဲ အိမ္ရွင္က အိမ္ငွားကို ဥပစာမွ ဖယ္ရွားလုိေသာ္ နစ္နာေၾကးေပးရန္ တာ၀န္ရွိသလား။
အေျဖ။
ဥပေဒႏွင့္အညီ မဟုတ္ဘဲ အိမ္ရွင္က အိမ္ငွားကို ဥပစာမွ ဖယ္ရွားလွ်င္ နစ္နာေၾကးေပးရန္ တာ၀န္ရွိသည္။

[၁၉၆၅၊ ျမန္မာႏုိင္ငံစီရင္ထံုး၊ စာ ၁၀၂၆]

အေမး။
ႏိုင္ငံျခားသားတစ္ဦးအား မေရႊ႕မေျပာင္းႏိုင္သည့္ ပစၥည္းကို ေရာင္းခ်ျခင္း၊ ေပါင္ႏွံျခင္း၊ ေမတၱာျဖင့္ အပိုင္ေပးျခင္း၊ တစ္ႏွစ္ထက္ပို၍ ငွားရမ္းျခင္း ျပဳႏုိင္သလား။
အေျဖ။
မျပဳႏုိင္ေပ။ ျပဳလုပ္ပါက တရားမ၀င္ ပ်က္ျပယ္သည္။

[အဗၺဒူလတစ္ ႏွင့္ ကိုေအာင္၊ ၁၉၅၉၊ ျမန္မာႏိုင္ငံစီရင္ထံုး၊ စာ ၁]
[ရမ္ဂ်နမ္ ႏွင့္ ဦးေအာင္ျမင့္၊ ၁၉၇၅၊ ျမန္မာႏိုင္ငံစီရင္ထံုး၊ စာ ၈၄]

အေမး။
မျဖဴအား ပစၥည္းကို လႊဲေျပာင္းေပးရာ၌ မျဖဴ သီလရွင္၀တ္လွ်င္ ထိုသို႔လႊဲေျပာင္းမႈ ပ်က္ျပယ္ရမည္ဟု စည္းကမ္းခ်က္ ပါရွိသည္။ အကယ္၍ မျဖဴသည္ သီလရွင္၀တ္ပါက မျဖဴသည္ ပစၥည္းအေပၚ အက်ိဳးသက္ဆုိင္မႈ ဆံုး႐ံႈးႏုိင္သလား။
အေျဖ။
အက်ိဳးသက္ဆုိင္မႈ ဆံုး႐ံႈးသည္။

[ပစၥည္းလႊဲေျပာင္းေရးဥပေဒပုဒ္မ ၃၂]

အေမး။
ဗုဒၶဘာသာ ဓေလ့ထံုးတမ္းအရ ေသသူတြင္ တူ၊ တူမ ႏွင့္ ဦးႀကီး၊ ဦးေလးတို႔သာ က်န္ရစ္လွ်င္ အေမြ မည္သူတို႔ရမည္နည္း။
အေျဖ။
တူ၊ တူမမ်ားသည္ ဦးႀကီး၊ ဦးေလး အစရွိသူတို႔ကို အေမြက ဖယ္ထုတ္ႏုိင္သည္။

[မတင္ ႏွင့္ မေရႊဆင့္၊ ၄ ရန္ကုန္၊ ၂၇ စံုညီခံု]

အေမး။
ဗုဒၶဘာသာ ဓေလ့ထံုးတမ္းအရ လင္ပါ မယားပါ သားသမီးမ်ားသည္ ေသသူ၏ ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမ၊ အစ္မ၊ ညီမ စသည့္ ေဆြမ်ိဳးမ်ားကို အေမြမွ ဖယ္ထုတ္ႏုိင္သလား။
အေျဖ။
အေမြမွ ဖယ္ထုတ္ႏုိင္သည္။

[ေဒၚတုပ္ ႏွင့္ မတင္အုန္း၊ ၁၂ ရန္ကုန္ ၇၀၃]

အေမး။
ဗုဒၶဘာသာ ဓေလ့ထံုးတမ္းအရ မိဘႏွစ္ပါးအနက္ တစ္ဦးေသဆံုးၿပီးေနာက္ က်န္ရစ္သူ မိဘထံက အေမြေတာင္းခံလိုေသာ္ အခ်ိန္ကာလ မည္မွ်အတြင္း ေတာင္းခံရမလဲ။
အေျဖ။
ေသဆံုးခ်ိန္က (၁၂)ႏွစ္အတြင္း ေတာင္းခံရမွာ ျဖစ္သည္။

[ေမာင္ဖိုးမင္း ႏွင့္ ဦးေရႊလူ၊ ၂၊ အယ္ဘီအာရ္ ၁၁၀]

အေမး။
ေဒၚတင္လိႈင္သည္ ဥယ်ာဥ္သန္႔ရွင္းသူအျဖစ္ အလုပ္လုပ္ကိုင္သည္။ ေဒၚတင္လိႈင္သည္ ၿခံထဲ၌ သန္႔ရွင္းေရးအလုပ္ လုပ္ေနစဥ္ မူးလဲ၍ ေသဆံုးသည္။ ႏွလံုးေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသည္ဟု တရား႐ံုးက သံုးသပ္သည္။ ေဒၚတင္လိႈင္အေနႏွင့္ အလုပ္သမားေလ်ာ္ေၾကး ရႏုိင္သလား။
အေျဖ။
အလုပ္သမားေလ်ာ္ေၾကးရသည္။

[၁၉၇၄၊ တရားမအေထြေထြအယူခံမႈအမွတ္-၁၇]

အေမး။
ၿခံႏွင့္ေျမကို ေရာင္းခ်ရာ အျမတ္ခြန္ မေပးေဆာင္ဘဲ ေန၍ရသလား။ ေနအိမ္တိုက္ခန္းကို ေရာင္းခ်သူသည္ အျမတ္ခြန္ ေပးေဆာင္ရမည္လား။
အေျဖ။
မည္သူမဆို ႏွစ္တစ္ႏွစ္အတြင္း အေျခခံပစၥည္းတစ္ခု (သို႔မဟုတ္) တစ္ခုထက္ပို၍ ေရာင္းခ်ျခင္း၊ လဲလွယ္ျခင္း (သို႔မဟုတ္) လႊဲေျပာင္းျခင္း ျပဳလုပ္ရာမွ ျမတ္စြန္းေငြအတြက္ အခြန္ေဆာင္ရန္ တာ၀န္ရွိသည္။

[အျမတ္ခြန္ဥပေဒပုဒ္မ ၁၃]

အေမး။
မိန္းမတစ္ေယာက္သည္ ေယာက္်ားတစ္ေယာက္ထက္ ပုိယူခြင့္ ရွိသလား။
အေျဖ။
မိန္းမအဖို႔ ေယာက္်ားတစ္ေယာက္ထက္ ပိုယူခြင့္မရွိေပ။ တရား၀င္ လင္ရွိမယားတစ္ေယာက္သည္ အျခား ေယာက္်ားတစ္ေယာက္ႏွင့္ ထိမ္းျမားလက္ထပ္၍ မျဖစ္ေပ။

[ျပစ္မႈဆုိင္ရာဥပေဒပုဒ္မ ၄၉၄]

အေမး။
ျမန္မာ့ဓေလ့ထံုးတမ္း ဥပေဒအရ ထိမ္းျမားလက္ထပ္ရန္ႏွင့္ လင္မယားအျဖစ္ ေပါင္းသင္းေနထိုင္ၾကရန္ ႏွစ္ဦးသေဘာတူညီခ်က္ႏွင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္မရွိဘဲ သာမန္ထြက္ေျပး႐ံုမွ်ႏွင့္ တရား၀င္ထိမ္းျမားျခင္း ျဖစ္သလား။
အေျဖ။
သာမန္ထြက္ေျပး႐ံုမွ်ႏွင့္ တရားထိမ္းျမားျခင္း မျဖစ္ေပ။

[၁၉၃၁၊ ေအအိုင္အာရ္၊ ရန္ကုန္၊ စာ ၁၇၇]

အေမး။
လင္မယားႏွစ္ဦးပိုင္ ပစၥည္းမ်ားကို လင္ျဖစ္ေစ၊ မယားျဖစ္ေစ တစ္ဦးဦး၏ ဆႏၵမရရွိဘဲ ေပးကမ္းလွ်င္ အတည္ျဖစ္ပါသလား။
အေျဖ။
လင္မယားႏွစ္ဦးပိုင္ ပစၥည္းမ်ားကို လင္ျဖစ္ေစ၊ မယားျဖစ္ေစ ခင္ပြန္းသည္၏ ဆႏၵမရဘဲ ေပးကမ္းလွ်င္ အဆိုပါ ေပးကမ္းသည့္ ပစၥည္းတြင္ ေပးသူ အက်ိဳးခံစားခြင့္ရွိသည့္ အစုအတြက္သာ အတည္ျဖစ္ေပသည္။ သေဘာတူညီခ်က္မေပးသည့္ ခင္ပြန္းသည္၏ အက်ိဳးခံစားခြင့္ကို ထိခိုက္ျခင္းမရွိေခ်။

[ျပစ္မႈဆုိင္ရာဥပေဒပုဒ္မ ၃၇၉]

အေမး။
သတင္းစာတြင္ လင္မယားျပတ္စဲေၾကာင္း လင္ျဖစ္သူက ေၾကာ္ျငာ႐ံုျဖင့္ လင္မယားျပတ္စဲျခင္း ျဖစ္သလား။
အေျဖ။
လင္မယားျပတ္စဲေၾကာင္း သတင္းစာတြင္ ေၾကာ္ျငာကာမွ်ႏွင့္ လင္မယား ျပတ္စဲၿပီဟု မဆိုႏိုင္။

[ဦးေက်ာ္ဇံ ႏွင့္ ေဒၚလွၾကည္၊ ၁၉၇၆၊ ျမန္မာႏုိင္ငံစီရင္ထံုး၊ စာ ၅]

အေမး။
ဦး၀မ္တင္သည္ မိမိၿခံမွထြက္ေသာ အုန္းလက္မ်ား၊ သစ္ကိုင္းေျခာက္မ်ား၊ သစ္ခက္သစ္ရြက္မ်ားကို သာမန္အမိႈက္စြန္႔ပစ္ရန္ စီမံထားသည့္ အမိႈက္ပံုတြင္ စြန္႔ပစ္ျခင္းသည္ တားျမစ္ခ်က္ကို က်ဴးလြန္ရာ ေရာက္ပါသလား။
အေျဖ။
မည္သူမွ် ၿခံထြက္ အမိႈက္၊ စက္႐ံု၊ အလုပ္႐ံုထြက္ အမိႈက္၊ တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းထြက္ အမိႈက္၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းထြက္ အမိႈက္၊ ေဆး႐ံုစြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ စက္ဆုပ္ဖြယ္ အရာမ်ားကို ေကာ္မတီက သီးသန္႔သတ္မွတ္ထားသည့္ ေနရာမွအပ သာမန္အမိႈက္စြန္႔ပစ္ရန္ စီမံထားရွိသည့္ အမိႈက္ပံုး၊ အမိႈက္ကန္ႏွင့္ အမိႈက္ပံုရန္ သတ္မွတ္ထားသည့္ ေနရာတြင္လည္းေကာင္း၊ အျခားေနရာတြင္လည္းေကာင္း စြန္႔ပစ္ျခင္းမျပဳရ။

[ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီ၊ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ နည္းဥပေဒမ်ား၊ ပုဒ္မ ၄၉]

တားျမစ္ခ်က္ကို ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္လွ်င္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရး ဥပေဒအရ အေရးယူျခင္းခံရမည္။

အေမး။
စိန္မဟုတ္ေၾကာင္း သိလ်က္ႏွင့္ ထိုပစၥည္းကို စိန္ထည္အျဖစ္ျဖင့္ ေပါင္ႏွံျခင္းသည္ လိမ္လည္မႈျဖစ္သလား။
အေျဖ။
စိန္မဟုတ္ေၾကာင္း သိလ်က္ႏွင့္ ထိုပစၥည္းကို စိန္ထည္အျဖစ္ျဖင့္ ေပါင္ႏွံကာ တမင္လွည့္ျဖားၿပီး ေငြေခ်းျခင္းသည္ မ႐ိုးမေျဖာင့္ေသာ သေဘာႏွင့္ ေသြးေဆာင္ျပဳရာေရာက္၍ လိမ္လည္မႈျဖစ္သည္။

[ျပစ္မႈဆုိင္ရာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၄၁၅]

အေမး။
ေမာင္ျဖဴသည္ ေသေစရန္ ႀကံရြယ္ခ်က္ျဖင့္ လူသူမရွိေသာအရပ္တြင္ အသက္ႏုေသာကေလးကို စြန္႔ပစ္ထားသည္။ သို႔ေသာ္ ကေလးမွာ မေသ။ ယင္းလုပ္ရပ္အတြက္ ေမာင္ျဖဴတြင္ အျပစ္ရွိသလား။
အေျဖ။
ကေလးမေသေစကာမူ ေမာင္ျဖဴသည္ ဤပုဒ္မ (ျပစ္မႈဆုိင္ရာ ဥပေဒပုဒ္မ ၃၀၇) တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ျပစ္မႈကို က်ဴးလြန္သည္မည္၏။

[ျပစ္မႈဆုိင္ရာ ဥပေဒပုဒ္မ ၃၀၇]

အေမး။
အိမ္တြင္းရွိလူကို နာက်င္ေစရန္အႀကံျဖင့္ ပုလင္းတစ္လံုး ပစ္သြင္းျခင္းသည္ မဆင္မျခင္ ေပါ့ေပါ့ဆဆ ျပဳလုပ္ရာေရာက္သလား။
အေျဖ။
အိမ္တြင္းရွိလူကို နာက်င္ေစရန္အႀကံျဖင့္ ပုလင္းတစ္လံုး ပစ္သြင္းျခင္းသည္ မဆင္မျခင္ ေပါ့ေပါ့ဆဆ ျပဳလုပ္မႈမဟုတ္ဘဲ လက္ေရာက္မႈသာ ျဖစ္သည္။

[အစိုးရ ႏွင့္ ဘိုးေတာ၊ အတြဲ ၃၊ ေအာက္ျမန္မာျပည္စီရင္ထံုး၊ စာ ၁၉၄]